jueves, 28 de junio de 2012

Páginas de DVD

Decía Stanley Morison que el tipógrafo ha de ser expresión del autor y no de sí mismo. De los muchos trabajos de composición tipográfica que un servidor realizó para DVD Ediciones siempre recuerdo las largas conversaciones mantenidas con los autores, para intentar establecer ese siempre difícil límite entre el final de la poesía y el comienzo de la tipografía, o viceversa. ¿Cómo olvidar, por ejemplo, el interminable intercambio de correos con Juan Andrés García Román, incurables nictálopes ambos, para ir construyendo poco a poco su "Fósforo astillado". Hace ya unos días, dejé en el hermano pequeño de este blog unos pocos testimonios de esas horas felices de trabajo:

lunes, 18 de junio de 2012

Julio César Galán escribe sobre Tránsito

La revista-blog Encuentros de lecturas, de Santos Domínguez, publicó hace poco una extensa y generosa reseña de mi libro Tránsito (DVD Ediciones), firmada por el poeta Julio César Galán. Con todo mi agradecimiento, dejo aquí el enlace:

http://encuentrosconlasletras.blogspot.com.es/2012/06/transito.html

viernes, 15 de junio de 2012

En griego | Στα ελληνικά

La poeta y traductora griega Ati Solerti viene realizando desde hace tiempo una antología de la poesía española contemporánea, que se va publicando por partes en la revista de literatura on line Vakxicon. El trabajo de Ati Solerti, alentado por el también poeta y traductor (y helenista) español Mario Domínguez Parra, es encomiable y magnífico, propio de una estupenda poeta, y (ni que decir tiene) cargado de una gran generosidad. Pues bien, hoy ha sido publicada la segunda parte de esta antología, y un servidor tiene el gran honor de que tres poemas suyos hayan sido incluidos en ella. Los que bien me conocen entenderán que, de todas las lenguas posibles, ninguna como la inmortal lengua griega me produce tanta alegría. Voy en este viaje muy bien acompañado por Julieta Valero, Marta Agudo, Ramiro Rosón, Carlos-Javier Morales, José María Castrillón, Jorge Plaza, Yaiza Martínez, Amílcar Martín Pérez y Déborah Antón.

Dejo aquí en enlace: http://www.vakxikon.gr/content/view/1239/5788/lang,el/

Mis tres poemas escogidos para la traducción fueron "Pupitre" (de Tránsito, DVD Ediciones), "En romance" (de Cantigas y cárceles, Isla de Siltolá) y el inédito "Noches áticas".

Les dejo aquí uno de esos tres poemas. "En romance" casi acaba "Cantigas y cárceles". El título que le ha dado Ati Solerti es, a mi juicio, un feliz hallazgo: "Asmatikó" ("lo relativo al canto"). En traducción se suele hablar de "original" y "versión", pero en traducción de poesía esos términos siempre son impropios. Aquí, "Asmatikó" y "En romance" se miran como en un espejo incesante.

***


ΑΣΜΑΤΙΚΟ

Αυτές οι αργές λέξεις κάτι έχουν
από αργό ήλιο που τα απογεύματα τα τελευταία
του σεπτέμβρη διαλύεται στο ασήμι.
Είναι το πορφυρό μυστήριο του οίνου
που σαν ένα παιδί ξαναγεννιέται στο πατητήρι
με θορυβώδη φωνή και μάτια ηλικιωμένου.
Αυτές οι λέξεις έρχονται στα χείλη
όπως στην άκρη μιας πισίνας η σελήνη
συναισθηματική, αρχαία, αυστηρή και ευγενής.
Είναι η βρεγμένη γη, ο αγνός άνεμος
που πλέκει μάγια ανάμεσα στα πουρνάρια˙
ο χάλυβας μετριασμένος από θάρρος˙
ο βασιλιάς και ο επαίτης, που, στη μεγάλη ώρα,
ξέρουν να βλέπουν μέσα τους σαν ένας καθρέφτης
του αιώνιου ανθρώπου που στη σιωπή πεθαίνει.
Και είναι η ακρόπολη, και είναι το μάρμαρο
που διατηρεί μάχες και καταδίκες,
απ’ τη φαυλότητα των ημερών πάντα ασφαλείς.
Αυτές οι αργές λέξεις είναι οι γονείς
που μας κληροδότησαν ναούς, παλιά ενδύματα
και μια ιστορία διδαγμένη στις σοφίτες.
Κι είναι τα σύννεφα επίσης χωρίς ιστορία
που οικοδομεί την έρημο μες στην αδυναμία
όπου μονάχα η πίστη κρατά σε αναμονή
το μετάξι, με το βάρος του θανάτου.

Πιο πέρα από τις άγονες γραμματικές,
πιο πέρα από τα ψυχρά ράφια,
πιο πέρα από των χρόνων τα φύλλα,
και πιο πέρα από τη λογοτεχνία,
αυτές οι αργές λέξεις είναι το δικό μου αίμα,
και καίνε σ’ αυτές μέσα πολλές ζωές μαζί,
πολλά μάτια που κοιτάζουν εκ του χρόνου,
άμα τις κάνω απ’ τις αβύσσους τους να γυρίσουν
στο αυτί για να σου μιλήσουν. Αυτές οι λέξεις
είναι το σώμα μου που θρύψαλα απ’ την άμμο έχει γίνει,
η καρδιά μου από την τρικυμία μεταφερμένη,
η ψυχή μου μέσα στο κοχύλι μαζεμένη.

(Από το βιβλίο Άσματα και φυλακές, Isla de Siltolá 2011)

Μετάφραση: Άτη Σολέρτη
Traducción: Ati Solerti.


miércoles, 13 de junio de 2012

sin título

Escribo unas líneas improvisadas, para contar una historia que sólo he contado en privado, a unos pocos amigos. Creo que un día como hoy, un día triste de un triste mes de junio, es buen día para contarla a todos los que visitáis este humilde blog. Es muy simple y acaba pronto. Veréis. En algún lugar de la década de los 90 un servidor abandonó su doctorado (por razones que no vienen al caso) y comenzó a vagar como un Ulises cualquiera. Tras muchas zozobras, acabé trabajando haciendo pizzas en un restaurante italiano. Una época de mi vida de la que no me arrepiento en absoluto. Es más: mejoré considerablemente mis habilidades culinarias. Cuando abandoné mi doctorado, la única riqueza que me acompañaba era una pobre traducción de la poesía de Safo en la que había invertido unos cuantos años de mi vida, algún enamoramiento inútil y un sinfín de insomnios. Mi querido profesor de griego, Jesús de la Villa, me animó una y otra vez a que la moviera por editoriales, a pesar de que yo no tenía aval alguno ni currículum que me acompañase. Y la moví por editoriales, hasta que la fe fue mermando poco a poco.  Aún hoy estoy esperando que alguna de esas editoriales me conteste. Salvo una. Lo recuerdo muy bien. Era una tarde del día de Nochebuena. Yo venía de hacer pizzas y me dirigía a mi casa en Cercedilla, a celebrar la Nochebuena con mi madre. Me sentía "acabado, solo y pobre", como en el soneto de Borges. Y me sonó el móvil. Era Sergio Gaspar, director de DVD Ediciones, que me llamaba interesándose por aquella traducción de Safo. Aun hoy, si pienso en aquella nochebuena, me vuelve la alegría. Aún en esta noche triste. Eso es todo lo que quería contaros ahora.

miércoles, 6 de junio de 2012

Ray Bradbury y Marte

"¿Qué ha hecho este hombre de Illinois, me pregunto, al cerrar las páginas de su libro, para que episodios de la conquista de otro planeta me llenen de terror y de soledad?"

He vuelto a estas líneas del prólogo que Borges escribiera para Crónicas marcianas, de Ray Bradbury, nada más enterarme de la muerte de aquel hombre de Illinois, a los 91 años. El maestro Bradbury, un grande, a pesar de lo injustamente que se le suele encasillar dentro de la ciencia ficción, ese género que hizo pedazos a golpe de simple poesía. Recomiendo, a quien nunca lo haya leído, su País de octubre, su Hombre ilustrado, su Farenheit 451. Pero, sobre todo, sobre todo, sus Crónicas marcianas. Borges, como casi siempre, no se equivocaba. Nunca la colonización de un planeta resultó tan definitivamente melancólica. Aquí dejo copiado uno de sus capítulos, en la traducción de Francisco Abelenda.

***


LOS COLONOS
(Agosto de 2001)

Los hombres de la Tierra llegaron a Marte.

Llegaron porque tenían miedo o porque no lo tenían, porque eran felices o desdichados, porque se sentían como los Peregrinos, o porque no se sentían como los Peregrinos. Cada uno de ellos tenía una razón diferente. Abandonaban mujeres odiosas, trabajos odiosos o ciudades odiosas; venían para encontrar algo, dejar algo o conseguir algo; para desenterrar algo, enterrar algo o alejarse de algo. Venían con sueños ridículos, con sueños nobles o sin sueños. El dedo del gobierno señalaba desde letreros a cuatro colores, en innumerables ciudades: HAY TRABAJO PARA USTED EN EL CIELO. ¡VISITE MARTE! Y los hombres se lanzaban al espacio. Al principio sólo unos pocos, unas docenas, porque casi todos se sentían enfermos aun antes que el cohete dejara la Tierra. Y a esta enfermedad la llamaban la soledad, porque cuando uno ve que su casa se reduce hasta tener el tamaño de un puño, de una nuez, de una cabeza de alfiler, y luego desaparece detrás de una estela de fuego, uno siente que nunca ha nacido, que no hay ciudades, que uno no está en ninguna parte, y sólo hay espacio alrededor, sin nada familiar, sólo otros hombres extraños. Y cuando los estados de Illinois, lowa, Missouri o Montana desaparecen en un mar de nubes, y más aún, cuando los Estados Unidos son sólo una isla envuelta en nieblas y todo el planeta parece una pelota embarrada lanzada a lo lejos, entonces uno se siente verdaderamente solo, errando por las llanuras del espacio, en busca de un mundo que es imposible imaginar.
No era raro, por lo tanto, que los primeros hombres fueran pocos. Crecieron y crecieron en número hasta superar a los hombres que ya se encontraban en Marte. Los números eran alentadores.
Pero los primeros solitarios no tuvieron ese consuelo.

(Ray Bradbury, Crónicas marcianas, trad. de F. Abelenda, Minotauro)


lunes, 4 de junio de 2012

Cantigas y cárceles en Barcelona




El próximo jueves 21, a las 21 horas, si nada se tuerce, estaremos presentando Cantigas y cárceles por Barcelona, en el Espai Bohèmia, C/ Bòria, 22. Tendré un presentador de lujo, Agustín Calvo Galán. Será una alegría poder saludar, de nuevo, a los amigos. Entre tanto, les dejo con un poema del libro.

***

CUARTILLA DE ESTACIÓN

Tendidos en la sed de los lugares,
en cercos imprevistos y en horas que se inclinan
al clamor de los mapas, nos dejamos
beber por este cielo de pronto hospitalario.

Y con el cielo comparece el cuerpo
compilando su leve hatillo de presagios.
Un calmo cielo y un deber común
que poblará nuestros márgenes de amapolas y dudas.

Y este deber, más íntimo, de redimir la ropa
que guardamos colgada en el envés del año
por hacer testimonio en nuestra sombra:
silencios y telas intramuros, que vuelven
a componer sus términos
y su vieja metáfora raída,
de pronto sensitivos y ligeros.

Ven.

El cuerpo

obtendrá la primera indulgencia del sol
y el asombro primero de tu piel negando,
al final, tanto calendario oscuro,
tanto amargor mirado en los cerrojos.

Entregarás tu piel como se entrega el mito:
el racimo más pálido del sueño y la custodia,
con la puntualidad (que aún nos sorprende)
y el tierno acatamiento de un planeta. 


(De Cantigas y cárceles, Isla de Siltolá, 2011)



David Gilmour: Marooned-Coming Back To Life